Przedsiębiorco, wracamy do regularnych comiesięcznych newsletterów poświęconych ważnym aktualnościom prawnym. Newsletter przygotowujemy wspólnie z partnerem strategicznym IFR – Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych.

W marcowym numerze:

Jak zatrudnić obywatela Ukrainy
Użyczenie obywatelowi Ukrainy budynku lub jego części a przepisy chroniące lokatorów
Pomoc dla ukrainy bez PIT i CIT
Zmiany obostrzeń epidemicznych obowiązujące od 28 marca 2022 roku

JAK ZATRUDNIĆ OBYWATELA UKRAINY?

W ustawie z 12 marca 2022 o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa („specustawa”) określona została uproszczona procedura zatrudniania obywateli Ukrainy.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Polski jest obywatel Ukrainy:

który przybył legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa począwszy od dnia 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
posiadający Kartę Polaka, który wraz z najbliższą rodziną z powodu działań wojennych przybył legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej począwszy od dnia 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Termin, do którego obywatelom Ukrainy przysługuje prawo wjazdu do Polski na szczególnych zasadach zostanie określony w odrębnych przepisach. Legalność wjazdu obywatela Ukrainy może być potwierdzona m.in. stemplem polskiej Straży Granicznej umieszczonym w paszporcie lub innych dokumencie podróży obywatela Ukrainy podczas kontroli granicznej. Jeżeli wjazd obywatela Ukrainy nie został zarejestrowany podczas kontroli granicznej, obywatel Ukrainy powinien złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL nie później niż 60 dni od dnia wjazdu do Polski. Pobyt uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 r. (bez względu na to, kiedy obywatel Ukrainy przybył do Polski).

Do wykonywania pracy na terytorium Polski na mocy specustawy uprawniony jest także obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie na terytorium Polski na podstawie innych tytułów pobytowych (np. na podstawie zezwolenia stałego, zezwolenia czasowego), tj. przybył przez rozpoczęciem działań wojennych, a także małżonek obywatela Ukrainy, który nie ma obywatelstwa ukraińskiego, o ile przybył na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy przebywającemu legalnie na terytorium Polski powinien powiadomić w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi. Powiadomienia dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego: praca.gov.pl. W powiadomieniu podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy przekazuje informacje dotyczące podmiotu powierzającego tj. firma, adres siedziby, adres poczty elektronicznej, numer KRS, NIP, REGON, dane osobowe obywatela Ukrainy tj. imię i nazwisko, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, rodzaj, numer i seria dokumentu podróży (nie jest wymagane posiadanie numeru PESEL) oraz informacje dotyczące wykonywanej pracy – rodzaj umowy, stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, miejsce pracy.

Specustawa dała także wskazanym powyżej obywatelom Ukrainy uprawnienie do zarejestrowania się jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy. Nadto obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny na podstawie specustawy mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele Polski. Uprawnienie to przysługuje pod warunkiem uzyskania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL.

UŻYCZENIE OBYWATELOWI UKRAINY BUDYNKU LUB JEGO CZĘŚCI A PRZEPISY CHRONIĄCE LOKATORÓW

Na mocy specustawy, użyczający budynek lub jego część, np. lokal mieszkalny, obywatelom Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa oraz obywatelom Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają szerszej ochronie niż wynajmując obecnie lokal mieszkalny obywatelowi Rzeczypospolitej Polski. Nie stosuje się bowiem w zakresie tego użyczenia ww. obywatelom Ukrainy przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 15zzu ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zgodnie z którym, co do zasady, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie wykonuje się tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego.

POMOC DLA UKRAINY BEZ PIT I CIT

12 marca opublikowano w Dzienniku Ustaw ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państw. W zakresie podatków dochodowych (od osób fizycznych oraz prawnych) wprowadzono, iż kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. Ustawa enumeratywnie wprowadza krąg podmiotów na rzecz których można przekazać darowiznę. Są to m.in.: organizacje pożytku publicznego, jednostki samorządu terytorialnego, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, podmioty wykonujące działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego. Warunkiem ujęcia darowizny w kosztach uzyskania przychodów jest, aby koszty te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie. Kosztem uzyskania przychodów są też koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia poniesione w celu przeciwdziałania skutkom wojennym na terytorium Ukrainy na rzecz podmiotów wcześniej wymienionych.

Ponadto wysokość otrzymanego świadczenia (w wysokości 40 zł dziennie) przez podmioty, w tym osoby fizyczne, udzielające wsparcia obywatelom Ukrainy w postaci zakwaterowania i wyżywienia (art. 13 ustawy) jest zwolniona od podatku dochodowego.

Pomoc humanitarna otrzymana przez obywateli Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. jest także zwolniona z podatku dochodowego.

Natomiast zwolnienie obywateli Ukrainy w zakresie otrzymywanych darowizn nie znalazły się we wcześniej wspomnianej ustawie.

ZMIANY OBOSTRZEŃ EPIDEMICZNYCH OBOWIĄZUJĄCE OD 28 MARCA 2022 ROKU

Od 28 marca 2022 r. pozostaje stan epidemii, ale już praktycznie bez jakichkolwiek obostrzeń epidemicznych. Rozporządzeniem z dnia 25 marca 2022 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2022 r. poz. 679; dalej – rozporządzenie albo rozporządzenie z dnia 25 marca 2022 r.), które weszło w życie z dniem 28 marca 2022 r., Rada Ministrów uregulowała reżim obostrzeń epidemicznych obowiązujących na terenie całej Polski w okresie do 30 kwietnia 2022 r. Tym samym uchylono poprzednie, dotyczące tej samej materii i analogicznie zatytułowane, rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lutego 2022 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2022 r. poz. 473).

Gros przepisów nowego rozporządzenia dotyczy zasad przeprowadzania testów diagnostycznych w kierunku SARA-CoV-2, szczepień ochronnych przeciwko COVID-19, a także ochrony danych osobowych osób, które się im poddają. W rozporządzeniu uregulowano również zasady wydawania unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID, zasad kontynuowania przerwanej rehabilitacji leczniczej oraz specjalnych zasad udzielania świadczeń zdrowotnych w czasie epidemii.

Na mocy rozporządzenia z dnia 28 marca 2022 r. praktycznie zniesiono natomiast wszystkie obostrzenia epidemiczne, jakie obowiązywały na terenie Polski w okresie od 28 lutego 2022 r. Od 28 marca br. nie obowiązuje już kwarantanna po przekroczeniu granicy państwowej, chociaż osoby wjeżdżające do Polski muszą nadal wypełniać karty lokalizacyjne. Zniesiono też izolację domową dla osoby zakażonej SARS-CoV-2 oraz kwarantannę dla osób mieszkających z chorym. Oznacza to, że od tej daty nawet chory, tj. osoba z pozytywnym wynikiem testu i objawami choroby, jedynie może, a nie musi zostać w domu. To, co zrobi, zależeć będzie od jego poczucia odpowiedzialności za innych, których potencjalnie może zarazić. Pozostawiono jednak obowiązek odbycia na dotychczasowych zasadach kwarantanny, izolacji albo izolacji w warunkach domowych rozpoczętej przed 28 marca br. (§ 9 rozporządzenia).

Z obostrzeń sanitarnych, związanych z epidemią SARS-CoV-2, do dnia 30 kwietnia br. utrzymano jednie obowiązek zakrywania, przy pomocy maseczki, ust i nosa w budynkach, w których jest prowadzona działalność lecznicza, oraz w aptekach (§7 rozporządzenia). W pozostałych publicznie dostępnych miejscach zamkniętych, w szczególności – w sklepach, galeriach handlowych, restauracjach, kinach, teatrach, a nawet środkach komunikacji publicznej – nie ma już obowiązku noszenia maseczek ochronnych.

Materiał przygotowany jest przez zespół Kancelarii Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp.k. z siedzibą w Warszawie, ul. Bagno 2 lok. 71, 00-112 Warszawa. Firma wpisana jest do rejestru przedsiębiorców KRS przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000467341, REGON: 146768660, NIP: 5252558402 i nie stanowi oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego, informacji handlowej ani doradztwa prawnego.