Przedsiębiorco, wspólnie z partnerem strategicznym IFR – Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp.k. przygotowaliśmy dla Was kolejny comiesięczny newsletter poświęcony ważnym aktualnościom prawnym.

W kwietniowym numerze:

Przedłużenie terminów do sporządzenia, zatwierdzenia sprawozdań
Tarcza Antykryzysowa 9.0
Elektronizacja postępowań rejestrowych KRS i wejście w życie przepisów dotyczących prostej spółki akcyjnej
Zmiany w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
Niezbędnik dla firm rodzinnych

PRZEDŁUŻONO TERMINY DO SPORZĄDZANIA I ZATWIERDZANIA SPRAWOZDAŃ

W dniu 30 marca 2021 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 26 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji.

Na mocy ww. rozporządzenia jednostkom sektora prywatnego, publicznego oraz organizacjom non-profit przedłużono niektóre terminy dotyczące sprawozdań finansowych za rok obrotowy kończący się po 29 września 2020 r., jednak nie później niż w dniu 30 kwietnia 2021 r.

Po pierwsze jednostkom sektora prywatnego oraz organizacjom non-profit przedłużono termin na zamknięcie ksiąg rachunkowych do końca 6. miesiąca po zakończeniu roku obrotowego (tj. o 3 miesiące). Zatem w przypadku jednostki, której rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin na zamknięcie ksiąg rachunkowych za rok obrotowy 2020 upływa w dniu 30 czerwca 2021 r. (zamiast w dniu 31 marca 2021 r.). Jednostkom sektora finansów publicznych ww. termin przedłużono o 1 miesiąc.

Po drugie jednostkom sektora prywatnego oraz organizacjom non-profit przedłużono do końca 6. miesiąca po zakończeniu roku obrotowego termin na sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego (tj. o 3 miesiące). Zatem w przypadku jednostki, której rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin na sporządzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2020 upływa w dniu 30 czerwca 2021 r. Jednostkom sektora finansów publicznych ww. termin przedłużono o 1 miesiąc.

Po trzecie jednostkom sektora prywatnego oraz organizacjom non-profit przedłużono do końca 6. miesiąca po zakończeniu roku obrotowego termin na sporządzenie sprawozdania z działalności (tj. o 3 miesiące). Zatem w przypadku jednostki, której rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin na sporządzenie sprawozdania z działalności za rok obrotowy 2020 upływa w dniu 30 czerwca 2021 r. Jednostkom sektora finansów publicznych ww. termin przedłużono o 1 miesiąc.

Po czwarte jednostkom sektora prywatnego oraz organizacjom non-profit przedłużono do końca 9. miesiąca po zakończeniu roku obrotowego termin na zatwierdzenie sprawozdania finansowego (tj. o 3 miesiące). Zatem w przypadku jednostki, której rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin na zatwierdzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2020 upływa w dniu 30 września 2021 r. Jednostkom sektora finansów publicznych ww. termin przedłużono o 1 miesiąc.

Należy także zaznaczyć, że w przypadku jednostek, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym terminów nie przedłużono.

TARCZA ANTYKRYZYSOWA 9.0

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 2021 r., zmieniającym rozporządzenie z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19, wprowadzono zmiany zasad udzielania wsparcia dla niektórych branż (tzw. tarcza antykryzysowa 9.0).

Zmiany dotyczą czterech instrumentów, z których korzystają przedsiębiorcy:

dofinansowania wynagrodzeń pracowników – od 26 kwietnia 2021 r.,
świadczenia postojowego – od 4 maja 2021 r.,
dotacji na pokrycie bieżących kosztów działalności gospodarczej – od 26 kwietnia 2021 r.,
zwolnienia z opłacania składek ZUS – od 4 maja 2021 r.

Zmiany dotyczą:

daty, na którą weryfikuje się kod PKD – 31 marca 2021 r.,
numerów kodów PKD, które uprawniają do wsparcia (rozszerzenie kodów PKD),
możliwości porównania spadku przychodu także do lutego 2020 roku.

O szczegółach dotyczących wprowadzonych zmian piszemy na naszym blogu tutaj.

ELEKTRONIZACJA POSTĘPOWAŃ REJESTROWYCH KRS I WEJŚCIE W ŻYCIE PRZEPISÓW O PROSTEJ SPÓŁCE AKCYJNEJ

Przepisy wprowadzające do obrotu prawnego prostą spółkę akcyjną wejdą w życie 1 lipca 2021 r. W tym samym dniu w życie wejdą również przepisy dotyczące elektronizacji postępowań rejestrowych – o ile terminy te nie zostaną ponownie przesunięte.

Pierwotnie ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw przewidywała, że prosta spółka akcyjna zostanie wprowadzona do polskiego porządku prawnego jako kolejna spółka kapitałowa 1 stycznia 2021 r. Termin ten został jednak przesunięty na 1 marca 2021 r., a następnie, ponownie, na 1 lipca 2021 r.

Z kolei ustawa z 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o KRS przewidywała, że nowa platforma eKRS i elektroniczne postępowanie rejestrowe pojawi się 1 marca 2020 r. Termin ten jednak został przesunięty na 1 marca 2021 r., a następnie – ze względu na opóźnienie prac informatycznych spowodowane epidemią COVID-19 – na 1 lipca 2021 r.

O prostej spółce akcyjnej pisaliśmy tutaj. Zachęcamy do zapoznania się z naszym opracowaniem.

Elektronizacja postępowań rejestrowych skutkować będzie koniecznością składania wszelkich wniosków dotyczących podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Załączniki do wniosku sporządzone w postaci elektronicznej opatrywane będą kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Jeżeli załączniki zostaną sporządzone w postaci papierowej, do wniosku dołączać się będzie odpisy elektronicznie poświadczone przez notariusza albo występującego w sprawie pełnomocnika, będącego adwokatem lub radcą prawnym (elektroniczne poświadczenie następuje z chwilą wprowadzenia do systemu teleinformatycznego) albo elektroniczne kopie dokumentów (tj. bez ww. poświadczenia – w takiej sytuacji oryginał dokumentu albo jego odpis lub wyciąg poświadczony urzędowo przesyłać się będzie do sądu rejestrowego w terminie 3 dni od daty złożenia pisma). Jeżeli do wniosku wymagane będzie dołączenie aktu notarialnego, którego wypis lub wyciąg został umieszczony w Centralnym Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych, wnioskodawca podawać będzie we wniosku jedynie numer tego dokumentu w Repozytorium. Od dnia wejścia w życie ustawy akta rejestrowe dla podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców prowadzone będą w formie elektronicznej, tak jak i wszelka korespondencja pomiędzy wnioskodawcą a sądem.

ZMIANY W PRZEPISACH USTAWY Z DNIA 1 MARCA 2018 ROKU O PRZECIWDZIAŁANIU PRANIU PIENIĘDZY ORAZ FINANSOWANIU TERRORYZMU

Nowelą z dnia 30 marca 2021 r. istotnie zmodyfikowano przepisy ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 971 ze zm.; dalej – ustawa o AML). Ustawa nowelizująca została już podpisana przez Prezydenta i czeka na publikację.

Część nowych przepisów dotyczących AML wejdzie w życie po 14 dniach od opublikowania ustawy, pozostałe – po 3 albo po 6 miesiącach. Zmian i uzupełnień przepisów ustawy o AML jest sporo. Zasadniczo sprowadzają się one do zwiększenia liczby zadań nałożonych na instytucje obowiązane (dalej też – IO) i modyfikacji tych zadań, które już muszą one wykonywać.

Na mocy ustawy z dnia 30 marca 2021 r. rozszerzony i zmodyfikowany zostanie również katalog instytucji obowiązanych. Już obecnie obejmuje on bardzo dużą grupę podmiotów. Wynika to przede wszystkim z szerokiego zakresu przedmiotowego przepisów karnych, które dotyczą prania pieniędzy.

W świetle art. 299 kodeksu karnego „pranie pieniędzy” jest rozumiane jako przyjmowanie, posiadanie, używanie, przekazywanie lub wywożenie za granicę, ukrywanie, dokonywanie ich transferu lub konwersji, pomaganie do przenoszenia ich własności lub posiadania, ale też inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku a dotyczą środków płatniczych, instrumentów finansowych, papierów wartościowych, wartości dewizowych, praw majątkowych lub innego mienia ruchomego lub nieruchomości pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego. W konsekwencji, „praniem pieniędzy” (money laundering) jest każda czynność, która dotyczy korzyści – mienia ruchomego lub nieruchomości – pochodzących z dowolnego czynu zabronionego i może posłużyć do wytworzenia pozoru, że pochodzą one z legalnego źródła. Tak szeroka definicja tego procederu powoduje, że katalog instytucji obowiązanych musi obejmować wszystkie podmioty, które potencjalnie mogą być wykorzystywane do wprowadzenia do obiegu wartości majątkowych stanowiących korzyści pochodzące z jakiejkolwiek przestępczej działalności oraz takich, które – z racji przedmiotu świadczonych usług – mogą uzyskać wiedzę na ten temat.

Do instytucji obowiązanych, w obecnym stanie prawnym, należą m.in. banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, pośrednicy ubezpieczeniowi, przedsiębiorcy prowadzący działalność kantorową czy pośrednicy w obrocie nieruchomościami.

W noweli do ustawy o AML do instytucji obowiązanych zaliczono również:

– przedsiębiorców, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego, niebędący innymi instytucjami obowiązanymi (art. 2 ust. 1 pkt 15a; zmiana wejdzie w życie po 14 dniach od publikacji noweli);

– przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami a także – w oznaczonym zakresie – przedsiębiorców świadczących usługi przechowywania dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków (art. 2 ust. 1 pkt 24a; zmiana wejdzie w życie po 3 miesiącach od publikacji noweli).

Co istotne, w odniesieniu do pośredników w obrocie nieruchomościami (art. 2 ust. 1 pkt 18) nowela zawęziła zakres przedmiotowy, w jakim dotyczą ich obowiązki wynikające z ustawy. Obecnie każdy pośrednik w obrocie nieruchomościami jest uznawany za instytucją obowiązaną. Po 3 miesiącach od publikacji noweli z 30 marca 2021 r. za instytucję obowiązaną będą uznawani „pośrednicy w obrocie nieruchomościami w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (…), z wyłączeniem czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami zmierzających do zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich części, w której miesięczny czynsz został określony w wysokości mniejszej niż równowartość 10 000 euro”. Ta zmiana wprowadza więc ograniczenie przedmiotowe zakresu obowiązków, jakie ustawa o AML nakłada na pośredników w obrocie nieruchomościami.

Nowela z 30 marca 2021 r. wprowadza również zmianę w definicji beneficjenta rzeczywistego, która wejdzie w życie po 14 dniach od publikacji ustawy z dnia 30 marca 2021 r. De faco rozszerza ona zakres tego pojęcia (art. 2 ust. 2 pkt 1), co spowoduje konieczność dostosowania do niej wewnętrznych procedur AML, przyjętych przez instytucje obowiązane.

Zmodyfikowano również i znacznie rozbudowano procedurę weryfikacji przez instytucję obowiązaną tożsamości klienta, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu oraz beneficjenta rzeczywistego (art. 37). Na IO nałożono też obowiązek weryfikacji prawidłowości danych dotyczących beneficjenta rzeczywistego we właściwym Rejestrze (art. 39 ust. 1a) oraz zgłaszania ustalonych rozbieżności organowi właściwemu w sprawach Rejestru (art. 61a). Istotnie rozszerzono również krąg podmiotów, które mają obowiązek zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych (art. 58). Te zmiany wejdą w życie po 6 miesiącach od publikacji ustawy z dnia 30 marca 2021 r.

Na mocy noweli z 30 marca 2021 r. nastąpi również zmiana w definicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne (PEP), która sprowadza się do rozszerzenia zakresu tego pojęcia na „inne osoby zajmujące stanowiska publiczne lub pełniące funkcje publiczne w organach państwa lub centralnych organach administracji rządowej” (art. 2 ust. 2 pkt 11, zmiana wejdzie w życie po 14 dniach od publikacji noweli). Co istotne, nowelą dodano art. 46c, który stanowi podstawę prawną do wydania przez Ministra Finansów rozporządzenia zawierającego wykaz krajowych stanowisk i funkcji publicznych będących eksponowanymi stanowiskami politycznymi. Ten przepis wejdzie w życie po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia ustawy z 30 marca 2021 r. w dzienniku ustaw. Niewątpliwie takie rozporządzenie bardzo ułatwi instytucjom obowiązanym wykonywanie zadań, które dotyczą osób wykonujących eksponowane stanowiska polityczne.

Doprecyzowaniu ulegnie zakres stosowania środków bezpieczeństwa finansowego wobec klientów, z którymi instytucja obowiązana utrzymuje stosunki gospodarcze (art. 35 ust. 2). Ta zmiana wejdzie w życie po 6 miesiącach od publikacji ustawy z dnia 30 marca 2021 r. i oznacza dla IO obowiązek dokonywania dodatkowych bieżących analiz AML stosowanych wobec już posiadanych klientów, w każdym przypadku opisanym w tym przepisie, min. w przypadku zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego.

Nowela z dnia 30 marca 2021 r. rozszerza również zakres obowiązków instytucji obowiązanej związanych ze stosowaniem wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego. Rozbudowany został katalog przypadków związanych ze specyfiką transakcji, które obligują IO do zastosowania takich środków (art. 43 ust. 4). Wprowadzono też katalog minimalnych środków wzmożonego bezpieczeństwa finansowego podejmowanych przez IO w przypadku stosunków gospodarczych lub transakcji związanych z państwem trzecim wysokiego ryzyka (art. 44 ust. 1). Te zmiany wejdą w życie po 6 miesiącach od dnia publikacji ustawy z dnia 30 marca 2021 r.

Nowela wprowadza też nowe przepisy dedykowane przedsiębiorcom wykonującym działalność na rzecz spółek lub trustów, obejmującą świadczenie usług, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 16, oraz działalność w zakresie walut wirtualnych, obejmującą świadczenie usług, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 (rozdział 11a).

Po 6 miesiącach od wejścia w życie noweli:

warunkiem prowadzenia działalności na rzecz spółek lub trustów będzie uzyskanie wpisu do rejestru na rzecz spółek lub trustów, prowadzonego przez Ministra Finansów (art. 129a ust. 1; art. 129d);
warunkiem prowadzenia działalności w zakresie walut wymienialnych będzie uzyskanie wpisu do rejestru na rzecz spółek lub trustów, prowadzonego przez Ministra Finansów (art. 129m; art. 129p).

Na mocy noweli z 30 marca 2021 r. nałożono również na instytucje obowiązane dodatkowe zadania związane ze stosowaniem wewnętrznych procedur AML i samej ustawy.

Po 6 miesiącach od dnia publikacji noweli IO będą miały obowiązek:

bieżącej weryfikacji oraz aktualizacji wewnętrznej procedury AML (art. 50 ust. 1 zd. 2);
zapewnienia udziału osób wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy w szkoleniach, które nie tylko dotyczą realizacji tych obowiązków, ale też uwzględniają zagadnienia związane z ochroną danych osobowych (art. 52 ust. 1);

zapewnienia wzmocnionej ochrony sygnalistów, tj. osób zgłaszających naruszenia (whistleblowing) (art. 53-53a).

NIEZBĘDNIK DLA FIRM RODZINNYCH

Zabezpieczenie udziałów w firmie rodzinnej – część II

Wstęp

Dzisiaj już nie ulega wątpliwości, że rola firm rodzinnych w polskiej gospodarce jest nie do przecenienia. Rodzinność stała się marką, którą warto chronić. Dlatego też wielu właścicieli rodzinnych biznesów zastanawia się jak skutecznie zabezpieczyć udziały w swojej firmie. Co zrobić, aby udziały pozostały w rodzinie przez kolejne pokolenia? Jak zabezpieczyć ryzyko „wejścia” do spółki osób niepożądanych? Jak nie doprowadzić do zachwiania działalności operacyjnej firmy i ryzyka paraliżu decyzyjnego? To tylko niektóre z pytań na jakie szukają odpowiedzi. Początkiem tych rozważań zawsze powinna być świadomość istniejących ryzyk oraz zaznajomienie się z możliwościami jakie oferuje prawo.

Wobec powyższego chcielibyśmy przybliżyć Państwu kluczowe aspekty związane z zabezpieczeniem udziałów w firmie rodzinnej oraz zwrócić uwagę na możliwe do zastosowania mechanizmy i rozwiązania prawne.

Wskazujemy przy tym, że w niniejszym tekście “udziałem” nazywane są udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, akcje w spółce akcyjnej i komandytowo-akcyjnej, ogół praw i obowiązków w spółce jawnej, partnerskiej, komandytowej.

Zaplanowanie dziedziczenia udziałów

Zmiana pokoleniowa to niezwykłe wydarzenie w funkcjonowaniu każdej firmy rodzinnej. Jednym z podstawowych dylematów, przed którymi stają właściciele firm rodzinnych jest wybór swojego następcy. Aby uchronić swój biznes przed niekontrolowaną sukcesją warto zadbać o odpowiednie sporządzenie testamentu.

Testament stanowi jeden z kluczowych mechanizmów wykorzystywanych w procesie sukcesji w sferze właścicielskiej. Co do zasady pozwala on bowiem precyzyjnie określić zasady dziedziczenia składników majątkowych, aby beneficjenci tego majątku mogli w przyszłości bezkonfliktowo korzystać z otrzymanych aktywów. W testamencie można nie tylko określić kto jest spadkobiercą, ale też szczegółowo ustalić proporcje oraz zasady dziedziczenia.

Przy planowaniu dziedziczenia udziałów warto rozważyć skorzystanie z możliwości sporządzenia w testamencie zapisów windykacyjnych. W testamencie może bowiem zostać postanowione, że określona osoba nabywa opisany przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny). Przedmiotem zapisu windykacyjnego mogą być m.in. udziały w spółkach. Do najważniejszych zalet zapisu windykacyjnego w procesie sukcesji zaliczyć należy nie tylko możliwość precyzyjnego uregulowania liczby udziałów przypadających określonym sukcesorom (nie dotyczy ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej, który jest niepodzielny), ale także okoliczność, że nabycie konkretnych udziałów przypadnie zapisobiercy w chwili śmierci dotychczasowego wspólnika, bez konieczności zawierania dodatkowej umowy z innymi spadkobiercami, co z pewnością zminimalizuje ryzyko konfliktów w gronie sukcesorów.

Co szczególnie istotne, dzięki rozwiązaniom oferowanym przez polskie prawo, wspólnik w testamencie może także zabezpieczyć się przed potencjalnym wejściem do spółki osób niepożądanych w sytuacji, w której osoba wskazana przez niego jako sukcesor udziałów nie będzie mogła lub nie będzie chciała dziedziczyć (np. umrze w wypadku samochodowym wraz z wspólnikiem lub odrzuci spadek z uwagi na brak chęci kontynuowania rodzinnego biznesu). W tym celu warto wprowadzić do testamentu podstawienie, które zakłada powołanie spadkobiercy lub spadkobierców testamentowych na wypadek, gdyby inna osoba powołana jako spadkobierca testamentowy/ustawowy nie mogła lub nie chciała być spadkobiercą.

Ważne jest również by pamiętać o zachowku, który może przysługiwać innym spadkobiercom, tak by nie zagroził on finansowym aspektom funkcjonowania firmy. Dlatego, aby umocnić zaplanowany model zmiany pokoleniowej w firmie rodzinnej, do rozważania pozostaje zawarcie z określonymi osobami umów o zrzeczenie się zachowku. Będzie to minimalizować ryzyko ewentualnych roszczeń o zapłatę lub uzupełnienie zachowku.

Materiał przygotowany jest przez zespół Kancelarii Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp.k. z siedzibą w Warszawie, ul. Bagno 2 lok. 71, 00-112 Warszawa. Firma wpisana jest do rejestru przedsiębiorców KRS przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000467341, REGON: 146768660, NIP: 5252558402 i nie stanowi oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego, informacji handlowej ani doradztwa prawnego.